ماوراطب

🔸کورتیزول:
هورمون استرس است. وقتی استرس مزمن باشد، کورتیزول بالا می‌ماند و بدن به سمت ذخیره چربی—به‌ویژه در ناحیه شکم—می‌رود. حتی اشتها را بیشتر می‌کند و حساسیت به انسولین را کاهش می‌دهد.

🔸انسولین:
اگر بدن به انسولین مقاوم شود، قند وارد سلول‌ها به‌سختی می‌شود و بدن برای جبران، انسولین بیشتری ترشح می‌کند. نتیجه؟ ذخیره چربی بدون نیاز به پرخوری.

🔸استروژن:
در زنان، کمبود یا افزایش بیش از حد استروژن روی تجمع چربی—مخصوصاً دور شکم و باسن—اثر می‌گذارد. دوران قبل از یائسگی نمونه بارز این نوسانات است.

2️⃣ مشکلات تیروئید؛ موتور بدن کند شده است
غده تیروئید کارخانه انرژی بدن است. اگر کارش کند شود (کم‌کاری تیروئید)، سوخت‌وساز افت می‌کند و حتی با غذای معمولی، بدن کالری کمتری می‌سوزاند. نشانه‌هایش معمولاً این‌هاست: خستگی، خشکی پوست، یبوست، احساس سرما، ریزش مو و البته افزایش وزن تدریجی.

کم‌کاری تیروئید یکی از شایع‌ترین دلایل افزایش وزن بدون پرخوری، به‌ویژه در زنان است.

3️⃣ سوخت‌وساز پنهان؛ بدن همیشه با اعداد ترازو صادق نیست
بعضی افراد متابولیسم پایه پایینی دارند. یعنی بدن‌شان حتی در حالت استراحت هم کالری کمی می‌سوزاند. ژنتیک، کم‌تحرکی طولانی‌مدت، رژیم‌های سخت طولانی، بالا رفتن سن و کاهش توده عضلانی باعث افت متابولیسم می‌شود.

بدن باهوش است؛ اگر حس کند در «حالت کمبود» است (مثل رژیم‌های شدید)، سرعت مصرف انرژی را کم می‌کند تا ذخایر را نگه دارد. نتیجه این است که حتی با خوردن کم هم وزن بالا می‌رود.

4️⃣ کیفیت خواب؛ شب‌زنده‌داری‌هایی که چربی می‌سازد
کم‌خوابی هورمون لپتین و گرلین را به هم می‌ریزد. لپتین همان هورمونی است که می‌گوید «سیر شدی»، و گرلین می‌گوید «بخور».
وقتی خواب کم باشد:
لپتین ↓
گرلین ↑
و نتیجه‌اش افزایش اشتها، تجمع چربی و اختلال در سوخت‌وساز است.

5️⃣ استرس مزمن؛ دشمن آرام اما فعال وزن سالم
استرس طولانی، کورتیزول را بالا نگه می‌دارد، چربی شکمی را افزایش می‌دهد، و میل به خوردن غذاهای پرکالری را تقویت می‌کند. حتی اگر فرد عملاً پرخوری نکند، همین تغییرات هورمونی کافی است که وزن بالا برود.

6️⃣ داروهایی که وزن را بالا می‌برند
بدن گاهی به نسخه پزشک هم واکنش وزنی نشان می‌دهد. داروهایی مثل:
– برخی داروهای ضدافسردگی
– داروهای کورتونی
– داروهای ضدتشنج
– انسولین و برخی داروهای دیابت
– داروهای ضدحساسیت (آنتی‌هیستامین‌ها)
می‌توانند باعث احتباس آب، افزایش اشتها یا تغییر متابولیسم شوند.

7️⃣ احتباس آب و التهاب بدن؛ وزن کاذبی که واقعی نیست
گاهی آنچه بالا رفته چربی نیست، آب است.
کمبود پتاسیم، مصرف زیاد نمک، سندرم پیش از قاعدگی، مشکلات کلیوی، کم‌تحرکی و حتی برخی غذاها باعث احتباس آب می‌شوند. التهاب مزمن هم می‌تواند وزن را بالاتر نشان بدهد—درحالی‌که چربی جدیدی شکل نگرفته.

8️⃣ مشکلات گوارشی؛ از «روده کند» تا «باکتری‌های نامتعادل»
فلور روده (باکتری‌های مفید و مضر) روی وزن اثر مستقیم دارد.
کمبود باکتری‌های مفید باعث افزایش التهاب و کاهش سوخت‌وساز می‌شود. یبوست طولانی‌مدت هم علاوه بر برهم زدن گوارش، وزن را بالاتر نشان می‌دهد.