📌 مقدمه
قلب معمولاً منظم و بدون مکث میتپد؛ مثل یک مترونوم دقیق. اما گاهی ناگهان ضربان تند میشود، جا میافتد، میلرزد یا حس میکنیم یک ضربه اضافه زده است. این نامنظمی میتواند بیخطر و ناشی از استرس باشد، اما در برخی افراد نشانه مشکلی جدیتر است. شناخت تفاوت بین تپش قلب عصبی و ریتمهای خطرناک کمک میکند بدانیم چه زمانی باید آرام بمانیم و چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم.
🔍 تپش قلب چیست و چرا اتفاق میافتد؟
تپش قلب زمانی است که فرد ضربان قلبش را بیش از حد حس میکند. این حس میتواند به شکلهای مختلف ظاهر شود:
• ضربان خیلی سریع
• ضربهٔ سنگین در سینه
• جا افتادن ضربان
• لرزش یا «فلیکفلیک» داخل قفسهٔ سینه
• ضربهٔ اضافه
این حالت خودش یک بیماری نیست؛ یک علت زمینهای دارد.
علتهای شایع تپش قلب نامنظم
1️⃣ استرس، اضطراب و حملهٔ پانیک
سیستم عصبی هنگام استرس، آدرنالین آزاد میکند. همین هورمون سرعت ضربان را بالا میبرد و باعث میشود فرد ضربان را شدیدتر حس کند.
ویژگیهای تپش عصبی:
🔸شروع ناگهانی هنگام اضطراب، ترس یا فکرهای استرسزا
🔸همراهی با تنگی نفس، لرزش دست، عرق سرد
🔸معمولاً بعد از چند دقیقه فروکش میکند
2️⃣ کمبود خواب و خستگی
کمبود استراحت باعث افزایش هورمونهای استرس و در نتیجه نامنظمی ضربان میشود.
3️⃣ مصرف کافئین، انرژیزاها و نیکوتین
قهوه زیاد، نوشابه انرژیزا، سیگار و ویپ ضربان را تند و گاهی نامنظم میکنند.
4️⃣ اختلالات هورمونی
🔸تیروئید پرکار
🔸تغییرات هورمونی در زنان (قاعدگی، بارداری، یائسگی)
🔸کمخونی
این موارد میتوانند ضربان را نامنظم کنند.
5️⃣ افت قند خون
وقتی قند خون پایین میافتد، بدن برای جبران آدرنالین آزاد میکند و باعث تپش قلب میشود.
6️⃣ آریتمیهای قلبی (ریتمهای غیرطبیعی خطرناک)
در برخی افراد علت نامنظمی اختلال برقرسانی قلب است. این موارد باید جدی گرفته شوند:
🔸فیبریلاسیون دهلیزی
🔸PVC یا ضربانهای اضافه
🔸تاکیکاردی فوقبطنی
🔸بلوکهای قلبی
اینها معمولاً با نوار قلب قابل تشخیصاند.
🔎 از کجا بفهمیم تپش قلب عصبی است یا جدی؟
🔶 نشانههای بیشتر به نفع تپش عصبی
▪️شروع هنگام استرس یا هیجان
▪️کوتاهمدت و گذرا
▪️بدون درد قفسهٔ سینه
▪️بدون سرگیجه یا غش
▪️سابقهٔ اضطراب یا حملات پانیک
🔷 نشانههایی که میتوانند خطرناک باشند
▪️تپش طولانی (چند دقیقه رو به افزایش یا بیش از ۲۰–۳۰ دقیقه)
▪️همراه با درد قفسهٔ سینه
▪️همراه با تنگی نفس شدید
▪️همراه با سرگیجه، تاری دید یا احساس غش
▪️ضربان بالای ۱۲۰ در حالت استراحت
▪️سابقهٔ بیماری قلبی در فرد یا خانواده
🆘 اگر موردی از اینها وجود دارد، انجام نوار قلب، اکو و بررسی تخصصی توصیه میشود.
🩺 چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر تپش قلب:
🔸مکرر باشد،
🔸با سرگیجه، درد یا تنگی نفس همراه شود،
🔸بیش از چند دقیقه طول بکشد،
🔸یا در خانواده سابقه مرگ ناگهانی وجود داشته باشد،
بهتر است حتماً ارزیابی تخصصی انجام شود.
📝 جمعبندی
نامنظمی ضربان قلب همیشه نشانهٔ خطر نیست و بسیاری از افراد در دورههای استرس یا تغییرات هورمونی آن را تجربه میکنند. با این حال، برخی آریتمیها نیازمند بررسی پزشکی هستند. شناخت الگوهای ضربان، توجه به علائم همراه و سبک زندگی سالم بهترین راه برای پیشگیری و تشخیص زمان مراجعه به پزشک است. قلب، کوچکترین اشتباهش را با صدایی بلند اعلام میکند؛ مهم این است که صدای آن را درست تفسیر کنیم.