ماوراطب

• آیا تابحال دچار تشنج شده اید؟
• یا برایتان پیش آمده که کسی در اطراف شما دچار تشنج شود و شما ندانید که باید چه کاری انجام دهید؟

بسیاری از افراد، تشنج را هم معنای صرع می دانند. در حالیکه تشنج یک حمله ی ناگهانی و اسپاسم موقت عضلات است و ممکن است تنها یک بار در تمام طول زندگی اتفاق افتد. بیماری صرع، حاصل نوعی اختلال در عملکرد مغز است که عوامل مختلفی در بروز آن موثرند؛ و تشنج یکی از آن ها نیست! تشنج های پی در پی، یکی از عوارض ابتلا به بیماری صرع می باشد؛ نه علت آن!

در این مقاله به توضیح تفاوت تشنج و بیماری صرع و سایر جزییات مربوط به آن ها پرداخته ایم؛ تا پس از خواندن مقاله با آگاهی کامل نسبت به آن ها واکنش نشان دهید. با ما همراه باشید…

تشنج چیست؟

تشنج، وقوع ناگهانی و البته کوتاه مدت انقباض و گرفتگی عضلات است که باعث حرکات غیرارادی می شود. مردم معمولا تشنج را از نشانه های بیماری صرع می دانند؛ ولی تشنج لزوما ناشی از ابتلا به صرع نیست و ممکن است تحت تاثیر عوامل دیگری از جمله: تب شدید یا تحریکات عصبی رخ دهد. در هر حال، تشنج عارضه ای است در هنگام وقوع هم برای فرد مبتلا و هم برای اطرافیان او، نگران کننده است. به همین دلیل، علت آن باید به درستی تشخیص داده و درمان شود.

تفاوت تشنج با صرع در چیست؟

تشنج به طور کلی با بیماری صرع متفاوت است و لازم است برای هرکدام، تعریف مشخصی ارائه شود. 
تشنج، در واقع بروز اختلال موقت در عملکرد مغز است که معمولا بواسطه ی تحریک یک عامل اتفاق می افتد. تشنج ها معمولا تکرار شونده نیستد مگر اینکه، در اثر وجود زمینه ی ارثی رخ دهند.
بیماری صرع،  ناشی از وضعیتی در ساختار مغز است که خطر تشنج های پی در پی و مکرر را برای فرد مبتلا به همراه دارد.
بنابراین تشنج هایی که به ندرت و در اثر یک بیماری سخت، تب شدید و سایر عوامل گذرا اتفاق می افتند، از نشانه های ابتلا به بیماری صرع نیستند.
اگر بخواهیم صرع را دقیق تر تعریف کنیم، باید بگوییم که یک بیماری واحد و معین نبوده و در واقع یک پدیده ی بالینی است؛ زیرا علت ها و شکل های متعدد و متفاوتی دارد.

انواع تشنج

با توجه به اینکه تشنج ممکن است ناشی از علل مختلفی باشد، برای پیشبرد یک درمان موثر، باید نوع و علت آن به درستی تشخیص داده شود. به همین منظور، کمیسیون بین المللی ضد صرع، انواع تشنج را به شرح زیر طبقه بندی کرده است:

1- با شروع کانونی

(که می توان آن را با توجه به سالم بودن یا مختل بودن آگاهی، شروع با علائم حرکتی یا غیر حرکتی یا پیشرفت از حالت کانونی به تونیک-کلونیک دو طرفه، بیشتر توصیف کرد)

2- با شروع منتشر

الف: حرکتی 
تونیک- کلونیک
سایر انواع حرکتی (مانند اتونیک، میوکلونیک)
ب: غیر حرکتی (غیاب)

3- با شروع نامشخص

(که می توان آن را به صورت حرکتی یا غیر حرکتی یا دسته بندی نشده، بیشتر توصیف کرد)

معمولا تشنج کانونی با اختلالات در ساختمان مغز ارتباط دارد. در حالیکه تشنج منتشر، می تواند ناشی از اختلالات سلولی یا ساختاری باشد.

تشنج تب دار چیست؟

تشنج همراه با تب، متداول ترین نوع تشنج است که برای کودکان اتفاق می افتد. دمای بدن کودکان در هنگام بیماری به سرعت بالا می رود؛ و به همین علت قبل از آنکه والدین نسبت به درجه تب آگاه شوند، کودک دچار تشنج می شود. معمولا اولین تشنج ناشی از تب بالا، در حدود 3 ماهگی تا 5 سالگی پیش می آِید؛ ولی در موارد استثنا ممکن است این بازه ی زمانی از 1 ماهگی تا 10 سالگی باشد.
درجه حرارت بدن تا 39 درجه سانتیگراد و بالاتر، احتمال تشنج را افزایش می دهد.
همچنین، برخی از افرادی که به صرع مبتلا هستند نیز در هنگام وقوع اولین تشنج، دچار تب شده اند. با این حال، معمولا تشنج های تب دار با صرع متفاوت اند؛ و جای نگرانی چندانی درباره ی آن ها وجود ندارد.

درمان صرع

با توجه به عامل زمینه ای برای ابتلا به صرع در بیمار، روش های درمانی مختلفی به کار گرفته می شود. ممکن است متخصص مغز و اعصاب تشخیص دهد که لازم است برای یک بیمار، دارو درمانی و درمان غیر دارویی به صورت همزمان، انجام شوند. علاوه بر این، در طول درمان، انجام آزمایش ها و چکاپ های دوره ای ضرورت دارد. به طور کلی درمان صرع، در بردارنده ی مراحل زیر است: