ماوراطب

پوکی استخوان چیست؟
چه افرادی به پوکی استخوان مبتلا می شوند؟
آیا راهی برای جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان وجود دارد؟

سازمان جهانی بهداشت (WHO)، پوکی استخوان را به شرح زیر تعریف می کند:

پوکی استخوان، یک ناهنجاری در سیستم استخوان های بدن است که می تواند سبب افزایش ترک برداری و شکستگی استخوان ها گردد. به عبارت دیگر پوکی استخوان یک بیماری استخوانی است که می تواند انسان را در سطوح مختلف از حرکت بازدارد. 
پوکی استخوان نه تنها یک بیماری محسوب می گردد، بلکه می تواند پتانسلی حرکتی را کاهش داده و به ایجاد بیماری های مختلف دیگر کمک کند.
بسیاری از افراد شاهد کاهش قد، ترک برداری و شکستگی استخوان های خود بوده اند، اما پوکی استخوان فقط این ناهنجاری ها نیست و نتایج این بیماری بسیار پیچیده تر و مشکل ساز تر است. با برش استخوان ها و ملاحظه ی آن در زیر میکروسکوپ مشاهده می کنیم که استخوان هایی که دچار پوکی شده اند، صفحات نازک و ضعیفی دارند و حتی ترک هایی در سطوح این صفحات دیده می شود.
لغت استئوپروز یا پوکی استخوان در زبان لاتین به معنای شیئی با سوراخ است. چنانچه سوراخ ها دراستخوان ها زیاد شده و استخوان ها به پوکی دچار شوند، امکان شکستگی و ترک برداری زیاد می گردد. 

پوکی استخوان در زنان 

بعد از چهل سالگی، تراکم استخوانی در خانم ها سالانه از 1 تا 5 درصد کاهش می یابد. در حالیکه این کاهش در آقایان کمتر از 1 درصد است.
علل متعددی در شیوع بیشتر پوکی استخوان در خانم ها نقش دارند و علت مهم آن، بهم خوردن تولید هورمون ها در زمان یائسگی است. 

جلوگیری از ترک برداشتن استخوان ها

پوکی استخوان بیماری مخصوصی است که قبل از وقوع، علائم واضح و مشخصی ندارد. در بیشتر موارد اولین تجربه ترک برداری در استخوان ها، انسان را از کاهش چگالی استخوان های خود مطلع می سازد و چنانچه یک استخوان دچار ترک شود، نشانگر این واقعیت است که سایر استخوان ها نیز دچار کاهش تراکم شده اند.

تشخیص پوکی استخوان

سیستم جدید ارزیابی X RAY که به DEXA مشهور است، می تواند چگالی استخوان ها را ارزیابی نماید. این ارزیابی به متخصص ارتوپدی اجازه می دهد که احتمال وقوع ترک برداری را شناسایی کرده و در پیشگری از آن اقدام نماید.

رابطه سن و پوکی استخوان

اصولا استخوان های بدن انسان در طول یک روز بوجود نمی آیند و سالیان درازی طول می کشد تا استخوان ها شکل بگیرند. استخوان ها در طول عمر انسان، مدل و شکل خود را عوض می کنند و انسان تا زمان بروز اتفاق و یا حادثه منجر به شکستگی و یا ترک برداری از این تغییرات آگاه نیست. 
معمولا بیماری پوکی استخوان بعد از سنین 40 سالگی اتفاق می افتد. متاسفانه جوانان و یا میانسال ها گمان می کنند این بیماری فقط متعلق به سالمندان است. ولی درحقیقت؛ بی توجهی به رژیم غذایی و سایر عوامل موثر، می تواند علت ابتلا به پوکی استخوان در سنین پایین باشد!!!

عوامل موثر در تشدید پوکی استخوان

-    بیماری های مزمن مانند بیماری های کبدی و کلیوی
-    مصرف طولانی مدت داروهای مخصوص صرع، تیروئید و داروهایی جهت درمان مشکلات معده
-    مشکل جذب و گوارش غذا به علت بیماری های معده و روده
-    مشکل هورمونی مانند: کاهش استروژن و تستوسترون
-    مصرف الکل و دخانیات
-    وزن پایین بدن
-    بی حرکتی های بلند مدت به علت بیماری و یا تنبلی (شرایط خاص شغلی و...)
-    مصرف غذا های نامناسب و بی توجهی به تغذیه ی سالم

درمان پوکی استخوان

درمان در ابعاد پیشگیری و مداوا شامل:
دارودرمانی و تمرینات ورزشی می باشد. به وسیله مصرف دارو و انجام تمرینات ورزش می توان از ترک برداری استخوان ها جلوگیری نمود. ترک برداری بهترین نشانه احتمال شکستگی است و فرد باید با وقوع اولین ترک و یا احساس ضعف بسیار شدید در استخوان ها با متخصص ارتوپدی مشورت نماید.