ماوراطب

یکی از نقایص مادرزادی شایع شکاف کام و لب می باشد. این شکاف از بدو تولد وجود دارد. علت اصلی این نقص را می توان عوامل ژنتیکی دانست. توصیه می شود در همان سال های اول تولد درمان را آغاز کرد. شکاف کام یا لب قابل اصلاح بوده و می توان ظاهر طبیعی نوزاد را بازگرداند.

شکاف کام یا لب حالتی است که لب کودک دارای بازشدگی می باشد. شکاف کام می تواند علاوه بر ظاهر، در بسیاری از فعالیت های کودک نیز تاثیر بگذارد. برخی از مشکلاتی که می تواند به وجود آورد عبارتند از: مشکل در تکلم، غذا خوردن و همچنین رشد دندان ها.

آشنایی با آناتومی دهان و کام

کام همان قسمت سقف دهان می باشد که به دو بخش جلویی و عقبی تقسیم شده است. جدا کردن حفره بینی از دهان وظیفه کام می باشد. اگر این دو از هم جدا نباشند در حرف زدن و غذا خوردن مشکلاتی به وجود می آید. 

بخش جلویی سقف دهان استخوانی می باشد و به آن سخت کام گفته می شود و به بخش عقب که نرم تر می باشد نرم کام گفته می شود. ممکن است این شکاف در سقف دهان نیز پدیدار شود و می تواند عملکرد دهان را نیز دچار اختلال کند.

چگونگی ایجاد شکاف در کام

شکاف در کام در دوران بارداری شکل می گیرد. لب در هفته چهارم تا هفتم بارداری شکل می گیرد. بافت های بدن در این مرحله شکل گرفته و به یکدیگر اتصال پیدا می کند. 

گاهی ممکن است سلول ها به یکدیگر متصل نشده و بافت لب را به طور کامل تشکیل ندهد. در این صورت در لب یا کام شکاف ایجاد می شود. شکاف لب می تواند جزئی باشد و یا گاهی به حدی گسترده باشد که ساختار بینی را نیز از بین ببرد.

شکاف کام با شکاف لب متفاوت بوده. نوزادان ممکن است شکاف در کام یا لب و یا هر دو را با هم داشته باشند.

انواع شکافتگی در کام و لب

• شکاف کام: شکاف ممکن است در کام یا همان سقف دهان باشد. فضای بین حفره بینی و دهان از بین می رود و فرد در تنفس و غذا خوردن دچار مشکل می شود. 
• شکاف لب: شکاف در لب ایجاد می شود. شکاف لب می تواند جزئی باشد و یا لب را به دوبخش جدا تقسیم کند. 
• شکاف زیر مخاطی: به این نوع شکاف، شکاف پنهان نیز گفته می شود. در سقف دهان بوده این شکاف و پنهان می باشد. شکاف زیر مخاطی می تواند در صحبت کردن فرد اختلال ایجاد نماید.

علائم و نشانه های شکاف لب و کام

شکاف ها در بدو تولد قابل دیدن و شناسایی می باشند و می تواند به صورت زیر ظاهر شود:

• اولین و مهم ترین نشانه شکاف لب خطی می باشد که در روی لب بالایی می باشد و تا بینی ادامه دارد.
• هنگام تغذیه کودک از شیر مادر امکان دارد شیر از مجرای بینی خارج گردد.
• ممکن است کودکانی که شکاف کام یا لب دارند دندان هایشان لق شود. 
• شکاف کام می تواند زمینه را برای عفونت های مزمن در گوش میانی ایجاد نماید.
• شکاف کام و لب می تواند گفتار و ادای کلمات را با مشکل مواجه کند. 
• صدای تو دماغی و انحراف تیغه بینی نیز می تواند یکی دیگر از علائم شکاف کام باشد. 

علل بروز شکاف لب و کام

شکاف کام یا لب یک عارضه مادرزادی می باشد که علت آن به طور دقیق شناسایی نشده است. اما علل و عواملی می تواند زمینه ساز بروز این عارضه باشند که عبارتند از:

• ژنتیک و وراثت
• مصرف نوشیدنی های الکلی
• سیگار کشیدن مادر در هنگام بارداری
• مصرف برخی داروها در اوایل بارداری
• ابتلا به دیابت در دوران قبل از بارداری
• کمبود برخی ویتامین ها مثل اسید فولیک
• افزایش بیش از حد مادر در دوران بارداری
  

پیشگیری از بروز شکاف لب

انجام مشاوره های ژنتیک قبل از بارداری و استفاده از ویتامین ها قبل از اقدام به بارداری می تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
 

درمان شکاف کام و لب

شکاف کام و لب در هر فرد درجه و شدت متفاوتی دارد و از همین رو درمان تحت تاثیر شدت این عارضه می باشد. 

جراحی به ترمیم بافت و رفع مشکل می پردازد و در برخی موارد ممکن است به چند مرحله جراحی نیاز باشد. برای انجام و تکمیل مراحل درمان باید صبور بود تا بهترین نتیجه حاصل گردد. 

جراحی در سال های اولیه یک نوع درمان موقتی می باشد و برای جلوگیری از پیشرفت شکاف انجام می گردد. سالها بعد و در سنین بالاتر جراحی تکمیلی برای ترمیم بافت ها به طور کامل انجام می گیرد.