ماوراطب

✅ مقدمه

دستگاه ایمنی بدن مسئول دفاع از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها و سلول‌های سرطانی است. اما گاهی این سیستم دفاعی دچار اختلال می‌شود و به اشتباه به بافت‌ها و اندام‌های خودی حمله می‌کند. این شرایط را بیماری‌های خودایمنی می‌نامند. این بیماری‌ها می‌توانند هر بخشی از بدن را درگیر کنند و اغلب مزمن و پیشرونده هستند. شناسایی و مدیریت به‌موقع آن‌ها نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد.

گل به خودی…
ممکن است افراد بر اثر مشکلات مادرزادی و یا ژنتیکی و یا حتی سبک زندگی به مرور زمان دچار برخی از مشکلات و بیماری ها شوند. بیماری های خود ایمنی با مورد حمله قرار دادن سیستم ایمنی بدن زندگی و سلامت فرد را تحت تاثیر قرار می دهند. 
حتما شما یا نزدیکانتان بیماری کرونا را تجربه کرده اید، شاید بعد از بهبود بیماری کرونا مشکلات دیگری در شما یا اطرافیانتان بروز کرد. متاسفانه بعد از شیوع ویروس کرونا اختلالات خود ایمنی بیش از پیش بروز کرد. در این مطلب قصد داریم شما را با اختلالات خود ایمنی و علائم و علل به وجود آمدن آن آشنا نماییم.

🧬 بیماری خود ایمنی چیست؟

سیستم ایمنی بدن وظیفه محافظت از بدن را در برابر ویروس ها و سایر مشکلات دارد. زمانی که هر مهاجم خارجی و ویروسی وارد بدن شود، سلول های دفاعی آماده مبارزه با آن می شوند. جالب است بدانید بدن تفاوت بین سلول های مفید و مضر را تشخیص می دهد. 
افرادی که دچار بیماری خود ایمنی می شوند بدن به اشتباه سلول های مفید را مهاجم تشخیص می دهد و به مبارزه با سلول های سالم خود می پردازد. شدت و میزان این درگیری متفاوت می باشد و ممکن است یک عضو و یا تمام اعضای بدن را درگیر نماید. 

🔹 انواع رایج بیماری‌های خودایمنی

🦠 ۱. لوپوس (Lupus)

لوپوس یک بیماری خودایمنی پیچیده است که می‌تواند پوست، مفاصل، کلیه‌ها، مغز و سایر اندام‌ها را درگیر کند. شایع‌ترین نوع آن "لوپوس اریتماتوی سیستمیک" است. علائم آن شامل خستگی، درد مفاصل، بثورات پوستی (به‌ویژه پروانه‌ای شکل روی صورت) و تب می‌باشد.

🦴 ۲. آرتریت روماتوئید (RA)

در این بیماری، سیستم ایمنی به مفاصل بدن حمله می‌کند و موجب درد، التهاب و تخریب تدریجی مفاصل می‌شود. اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به ناتوانی دائمی شود.

🧠 ۳. ام‌اس (مولتیپل اسکلروزیس)

در این بیماری، سیستم ایمنی به پوشش محافظ اعصاب (میلین) حمله می‌کند و باعث اختلال در ارسال پیام‌های عصبی می‌شود. علائم ام‌اس شامل ضعف عضلات، مشکلات بینایی، بی‌حسی و گاهی اختلال در تعادل است.

🦷 ۴. سلیاک (Celiac Disease)

این بیماری ناشی از واکنش ایمنی به گلوتن (پروتئین موجود در گندم و جو) است. در بیماران سلیاکی، خوردن گلوتن باعث آسیب به روده کوچک و اختلال در جذب مواد مغذی می‌شود.

🧬 ۵. دیابت نوع ۱

در دیابت نوع ۱، سیستم ایمنی به سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده حمله می‌کند. این موضوع منجر به افزایش قند خون و نیاز به انسولین خارجی می‌شود.

🧴 ۶. پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک

در پسوریازیس، سلول‌های پوستی بیش از حد و سریع تولید می‌شوند و موجب تشکیل لکه‌های قرمز و پوسته‌پوسته می‌گردند. در برخی افراد، این بیماری به مفاصل هم حمله می‌کند که به آن آرتریت پسوریاتیک می‌گویند.

😷 ۷. بیماری گریوز و تیروئیدیت هاشیموتو

این دو بیماری تیروئیدی در اثر حمله سیستم ایمنی به غده تیروئید ایجاد می‌شوند. در گریوز، تیروئید بیش‌فعال می‌شود (پرکاری تیروئید)، و در هاشیموتو، عملکرد تیروئید کاهش می‌یابد (کم‌کاری تیروئید).

🦠 ۸. سندرم شوگرن

در این بیماری، غدد تولیدکننده بزاق و اشک توسط سیستم ایمنی تخریب می‌شوند. نتیجه آن خشکی دهان و چشم است که می‌تواند آزاردهنده باشد.

انواع اختلالات خودایمنی

اختلالات خود ایمنی بسیار وسیع می باشد و متاسفانه در حال افزایش می باشد. برخی از شایع ترین اختلالات خود ایمنی عبارتند از:

اگر خود و یا اطرافیانتان تا به امروز با این دشمن درونی در ارتباط بوده اید، از تجربیات خود بیشتر برای ما بگویید…
این مقاله جهت آگاهی از انواع بیماری های خود ایمنی تهیه شده است، تشخیص و در پیش گرفتن درمان مناسب برای انواع اختلالات خود ایمنی بر عهده پزشک می باشد.

تشخیص بیماری های خود ایمنی

همانطور که پیشتر در خصوص بیماری های خود ایمنی و انواع آن صحبت کردیم می دانید که؛ طیف وسیعی از بیماری ها را می تواند شامل شود. هر کدام یک از بیماری های خود ایمنی می تواند با علائم متفاوتی همراه باشد. بیماری های خود ایمنی ممکن است علائم مشابهی با هم داشته باشند و همین موضوع تشخیص را دچار مشکل نماید. 
بنابراین تشخیص و درمان را به عهده پزشک خود بگذارید و با مشاهده علائم به پزشک مراجعه نمایید. پزشک با بررسی و پیگیری علائم شما به بررسی و تجویز آزمایشات لازم می پردازد.

پیشگیری از بیماری های خودایمنی

پیش تر اشاره کردیم که؛ اختلالات خود ایمنی به دلایل بسیاری مانند؛ استرس، وراثت و … ایجاد می شود. به همین خاطر نمی توان به طور قطع از آن دور بود. اما اقدامات پیشگیرانه به شما کمک می کند تا در کنترل بیماری خود موفق باشید. 
توصیه می کنیم ورزش منظم داشته باشید و سبک تغذیه خود را بهبود دهید. چکاپ های سالانه را نادیده نگیرید و در صورتی که علائم غیر عادی مشاهده نمودید با پزشک در ارتباط باشید. 

🧾 جمع‌بندی نهایی

بیماری‌های خودایمنی گروهی از اختلالات مزمن هستند که می‌توانند زندگی فرد را به‌طور جدی تحت تأثیر قرار دهند. تشخیص به‌موقع و درمان اصولی، کلید مدیریت موفق این بیماری‌هاست. اگر علائمی مشکوک دارید، مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های تخصصی ضروری است. افزایش آگاهی عمومی درباره این بیماری‌ها می‌تواند به تشخیص زودهنگام و کنترل بهتر آن‌ها کمک کند.

📌 سوالات متداول